کارآفرینی چیست و چطور یک کارآفرین موفق باشیم؟
زمان تقریبی مطالعه: 18 دقیقه
فهرست مطالب …
کارآفرینی چیست و کارآفرین کیست؟
کارآفرین کسی است که برای توصیف فردی که با پذیرفتن ریسک اقتصادی و با امید به سودآوری، یک کسب‌وکار را راه‌اندازی و مدیریت می‌کند. با این تعریف از کارآفرین، کارآفرینی فرآیند اقداماتی است که یک کارآفرین به‌عنوان شخصی که همیشه به دنبال ایده‌های تازه است، به آنها متوسل می‌شود تا با پذیرفتن ریسک و تردیدهای ذاتی موجود در هر اقدام جدید، از آن ایده‌ها فرصت‌های تازه خلق کند. کارآفرینی در حقیقت شروع کاری تازه با در نظر گرفتن همه جوانب آن چه خوب و چه بد و تلاش برای رسیدن به هدف است.
کارآفرینی چه ویژگی‌هایی دارد؟
ویژگی‌های خاصی که کارآفرینی را از اقدامات مشابه با آن متمایز می‌کند عبارت‌اند از:
1. کارآفرینی یک فعالیت اقتصادی و پویا است
2. کارآفرینی همزاد نوآوری است
3. کارآفرینی به پتانسیل سودآوری وابسته است
4. کارآفرینی مستلزم ریسک‌پذیری است
کارآفرینی چه مراحلی دارد؟
کارآفرینی نیز به‌مانند هر اقدام هدفمند دیگری نیازمند طی کردن مراحل خاصی است که این مراحل را به‌طور خلاصه می‌توان به ترتیب زیر بیان کرد:
1. شناسایی یک فرصت
در مرحله شناسایی فرصت ها، کارآفرین با خلاقیت و ذهن بازی که نسبت به ایده‌ها و چالش‌های جدید دارد وجود فرصتی را احساس کرده و بازار موجود برای آن را تصور می‌کند. درواقع، کارآفرین در این مرحله به دنبال نیازها، خواسته‌ها، مشکلات و چالش‌هایی است که تابه‌حال به شکل مناسبی برآورده یا حل نشده‌اند. این مرحله از حساسیت زیادی برخوردار است زیرا این فرصت می تواند زمینه شکست و یا موفقیت را ایجاد نماید.
2. تعیین یک چشم‌انداز
کارآفرین در این مرحله با هدف پیدا کردن روش‌های تازه و نوآورانه برای حل مشکل یا ارضای نیاز موجود، با استفاده از تجربه‌های گذشته و خلاقیت خود ایده پردازی می‌کند. سپس از میان همه ایده‌هایی که شکل می‌گیرند، عملی‌ترین و سودآورترین مورد به‌عنوان بهترین ایده انتخاب می‌شود. در اینجا فرصت‌ها و شرایط مختلف مورد بررسی قرار می‌گیرد و ارزش محصول یا سرویس مورد نظر، ریسک و امتیازات و فضای رقابت موجود ارزیابی می‌شود. در نهایت، یک چشم‌انداز جامع برای اجرایی کردن ایده مورد نظر شکل می‌گیرد.
3. متقاعد کردن دیگران
کارآفرین در این مرحله به کمک یک بیزینس پلن (Business Plan یا برنامه کسب‌وکار) تلاش می‌کند تا نظر افراد حقیقی و حقوقی مناسب، ازجمله سرمایه‌گذاران، شرکای توانمند و مؤسسات مالی و اعتباری را جلب کند. در نهایت، یک گروه مقدماتی از افرادی که توانایی تبدیل چشم‌انداز به واقعیت را دارند، تشکیل می‌شود. در این مرحله تهیه یک طرح توجیهی به کارآفرین برای صحبت درباره ایده و توجیه کردن سرمایه گذاران و مدیران کمک زیادی می کند.
4. تأمین منابع مورد نیاز
در این مرحله از کارآفرینی، منابع موردنیاز، ازجمله منابع مالی، اجرایی، نیروی انسانی و اطلاعات لازم تهیه و سازمان‌دهی می‌شود. نیروهای انسانی بزرگترین سرمایه یک سازمان هستند به همین دلیل، باید برای تامین منابع انسانی گزینش به طور دقیق و توسط افراد با تجربه انجام شود. برای استخدام یک نیرو و آموزش او زمان زیادی صرف می شود، حالا تصور کنید این نیرو ناگهان سازمان را ترک نماید، بنابراین استخدام نیروهای متعهد و با وجدان کاری برای موفقیت از اهمیت زیادی برخوردار است.
5. مرحله اجرایی
پس از تأمین و سازمان‌دهی منابع موردنیاز، نوبت به عملی کردن ایده‌ها و راه‌اندازی کسب‌وکار می‌رسد. طبیعتاً پیاده‌سازی موفقیت‌آمیز ایده‌ها به شوق و انگیزه و تلاش مضاعفی نیاز خواهد داشت. اولین عنصر برای موفقیت غلبه بر ناامیدی است. این امکان وجود دارد در مرحله اجرا همه کارها به خوبی انجام نشود اما علبه بر ناامیدی و تلاش در نهایت به یافتن راه حلی موثر منجر می شود.
6. تغییر و تطبیق
نظارت، تعدیل و تطبیق با شرایط بازار ازجمله ضرورت‌های انکارناپذیر کارآفرینی است. اجرای تغییرات موردنیاز مستلزم وجود منابع مالی و انعطاف‌پذیری نیروی انسانی خواهد بود و باید از قبل مدنظر قرار داده شده باشد. توجه به عواملی مانند تورم، نرخ بازگشت سرمایه و … در منابع مالی بسیار حائز اهمیت است.
انواع کارآفرینان
کارآفرینان را بر اساس تمایل به خلق ایده‌های تازه می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم کرد:
• کارآفرینان خلاق: این‌ها افرادی هستند که توانایی خلق ایده‌های نوآورانه، بهتر و اقتصادی‌تری را برای کسب‌وکار و مدیریت دارند.
• کارآفرینان مقلّد: این‌ها افرادی هستند که در جاده‌ای که توسط کارآفرینان خلاق ایجادشده قدم می‌گذارند. معمولاً کارآفرینان مقلد به این دلیل از همتایان خلاق خود تقلید می‌کنند که فضای فعالیتشان اجازه خلاقیت و خلق ایده‌های جدید را به آنها نمی‌دهد. معمولاً در کشورهایی که ساختار اقتصادی و سازمانی ضعیفی دارند بیشتر چنین کارآفرینانی را مشاهده می‌کنیم. قطعا میزان موفقیت این نوع از کارآفرینان مانند رشد کسب و کار کارآفرینان خلاق نیست.
• کارآفرینان محتاط: این کارآفرینان افرادی هستند که در خلق و اجرای ایده‌های جدید ابتکار عمل ندارند؛ بلکه به انتظار شرایط مناسب می‌نشینند؛ مگر اینکه متوجه خطری شوند که موجودیت کسب‌وکارشان را به خطر می‌اندازد. این نوع کارآفرینی هیچگونه رشدی ندارد و بعد از مدتی محکوم به شکست خواهد بود.
انواع کارآفرینی
کارآفرینی را نیز می‌توان با توجه به شاخص‌ها و معیارهای مختلفی دسته‌بندی کرد. یکی از رایج‌ترین و جامع‌ترین گروه‌بندی‌های انواع کارآفرینی به‌این‌ترتیب است:
1. کارآفرینی در کسب‌وکارهای کوچک
امروزه بیشتر کارآفرینان و استارتاپ‌ها را می‌توان در گروه کسب‌وکارهای کوچک دسته‌بندی کرد. ازجمله کسب‌وکارهای کوچک می‌توان به خواروبارفروشی‌ها، آرایشگاه‌ها، مشاوران، آژانس‌های مسافرتی، فروشگاه‌های اینترنتی محلی، کارگاه‌های نجاری، مغازه‌های الکتریکی و مواردی از این قبیل اشاره کرد. کسب‌وکارهای کوچک معمولاً افراد محلی یا اعضای خانواده خود را به کار می‌گیرند و بسیاری از آنها سود چندانی به دست نمی‌آورند. تعریف آنها از موفقیت، کسب یک درآمد معمولی است، نه تسلط بر بازار یا رشد و توسعه تا تبدیل‌شدن به یک کسب‌وکار بزرگ. ازآنجایی‌که این کسب‌وکارها نمی‌توانند نظر سرمایه‌گذاران را به خود جلب کنند، لذا به سرمایه دوستان و خانواده یا وام‌های بانکی متکی هستند.
2. کارآفرینی در استارتاپ مقیاس‌پذیر
استارتاپ‌های مقیاس‌پذیر (Scalable) یا به عبارت بهتر «گسترش‌پذیر» کسب‌وکارهایی هستند که بنیان‌گذارشان از همان روز اول می‌داند که چشم‌اندازشان می‌تواند دنیا را تغییر بدهد و لذا بر روی رشد و توسعه کسب‌وکار تمرکز می‌کند. این نوع از کارآفرینی نظر سرمایه‌گذاران را جلب کرده و بهترین و خلاق‌ترین کارکنان را جذب می‌کند. استارتاپ‌های مقیاس‌پذیر معمولاً در قطب‌های نوآوری جهان (سیلیکون ولی، شانگهای، نیویورک، بانگالور و …) شکل می‌گیرند و درصد آنها زیاد نیست، اما به خاطر پتانسیل و بازده بالایی که دارند بیشترین سرمایه (و توجه) را به سمت خود جذب می‌کنند
. کارآفرینی در شرکت‌های بزرگ
چرخه عمر شرکت‌های بزرگ نامحدود نیست؛ به این معنی که رشد آنها به نوآوری مستمر و عرضه محصولات نوین و مدل‌های جدید تولیدات فعلی بستگی دارد. تغییر در سلایق مشتریان، تغییر و تحول در فناوری‌ها و قوانین، ظهور رقبای جدید و موارد مشابه می‌تواند این شرکت‌ها را بیشتر تحت فشار قرار داده و آنها را به سمت تولید محصولات کاملاً جدید برای مشتریان جدید و برای عرضه در بازارهای جدید سوق بدهد. در این راستا، شرکت‌های بزرگ به دنبال خرید شرکت‌های خلاق و مبتکر می‌روند یا اینکه خودشان یک محصول تحول‌آفرین تولید می‌کنند (کارآفرینی درون‌سازمانی). جالب اینجاست که غالباً بزرگی شرکت اجرای برنامه‌های تحول‌آفرین را دشوارتر می‌کند.
4. کارآفرینی اجتماعی چیست؟
کارآفرینان اجتماعی افراد مبتکری هستند که بر روی خلق محصولات و خدماتی تمرکز می‌کنند که نیازها و مشکلات اجتماعی را حل می‌کند؛ اما برخلاف استارتاپ‌های مقیاس‌پذیر، هدف آنها تبدیل کردن جهان به جای بهتری برای زندگی است، نه گرفتن سهمی از بازار یا سودآوری برای بنیان‌گذاران آن. کارآفرینی اجتماعی می‌تواند غیرانتفاعی، انتفاعی یا ترکیبی از این دو باشد.
5. درباره کارآفرینی اینترنتی و کارآفرینی سنتی
دنیای دیجیتال و به‌خصوص اینترنت بر همه ابعاد زندگی انسان سایه افکنده و طبیعتاً کارآفرینی هم از این تأثیر بی‌نصیب نمانده است. درواقع، پتانسیل اینترنت برای کارآفرینی آن‌قدر زیاد بوده که نوع نسبتاً جدیدی از کارآفرینی موسوم به «کارآفرینی اینترنتی» نیز پدید آمده است. همان‌طور که از نام این نوع از کارآفرینی برمی‌آید، مبنای کارآفرینی اینترنتی یک «کسب‌وکار اینترنتی» است؛ بنابراین بزرگترین تفاوت بین کارآفرینی اینترنتی با اقسام دیگر کارآفرینی تمرکز کارآفرینی اینترنتی بر اینترنت برای کسب درآمد است؛ درحالی‌که انواع دیگر کارآفرینی وب محور نیستند.
البته چنین تعریفی به این معنا نیست که کسب‌وکارهای سنتی به هر قیمتی از استفاده از اینترنت خودداری می‌کنند؛ بلکه عامل مهم، محوریت اینترنت در کارآفرینی و کسب‌وکار است. درواقع، امروزه آن‌قدر اینترنت با انواع مختلف کارآفرینی عجین شده که به‌سختی می‌توان از عبارت کارآفرینی «غیر اینترنتی» برای توصیف انواعی از کارآفرینی استفاده کرد که اینترنت محور نیستند. به‌عنوان‌مثال، حتی اگر کسب‌وکاری با محوریت “فروش ترشی” داشته باشید، باوجود اینکه یک کارآفرین اینترنتی محسوب نمی‌شوید، به کمک شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام یا با راه‌اندازی یک سایت اختصاصی می‌توانید کسب‌وکار خود را تبلیغ و ترویج کنید. فرق عمده‌ای که بین کارآفرینی سنتی و اینترنتی وجود دارد این است که شما می‌توانید در کارآفرینی اینترنتی با کمک ابزارهای آنلاین سئو نظیر گوگل آنالیتیکس کسب‌وکار خود را تحلیل کرده و بدانید که به کدام سمت می‌روید، چیزی که در کسب‌وکاری که در بستر اینترنت انجام نمی‌شود به راحتی امکان پذیر نیست.
تصورات نادرست درباره کارآفرینی
در پایان به برخی از تصورات نادرست رایج درباره کارآفرینی اشاره می‌کنیم.
– کارآفرینی ذاتی است و کارآفرینان کارآفرین به دنیا آمده‌اند
این یک تصور کاملاً نادرست است، چراکه کارآفرینی حوزه‌ای است که مدل‌ها، فرآیندها و معادلات خاص خودش را دارد. لذا با مطالعه درباره کارآفرینی می‌توانید آن را یاد بگیرید. دقیقاً به همین دلیل است که امروزه برخی از دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی امکان تحصیل در رشته کارآفرینی را فراهم آورده‌اند. کارآفرینی اکتسابی است و با مرور زمان و تجسس در موضوعات و ایده های مختلف به موفقیت منجر می شود.
– افراد ناسازگار یا فراری از درس کارآفرین می‌شوند
شاید بتوان برای چنین تصوری چند مصداق برجسته (مثل بیل گیتس) پیدا کرد، اما لزوماً چنین چیزی صحیح نیست. حقیقت این است که آموزش و یادگیری بیشتر باعث رشد و پیشرفت هرچه بیشتر کارآفرینی و کارآفرینان خواهد شد. بسیاری از کارآفرینان افرادی بسیار تحصیل کرده هستند که مطالعه روزانه را در راس کارهای روزانه خود قرار داده اند. زندگی بسیاری از افراد مشهور مانند ایلان ماسک را که بررسی می کنیم، می بینیم مطالعه در ابتدای روز از مهمترین برنامه های افراد کارآفرین است.
– برای کارآفرینی فقط به پول احتیاج دارید
پول مانند خونی است که برای زنده ماندن و رشد باید در رگ کسب‌وکار جاری باشد؛ اما امکان تأمین منابع موردنیاز برای ایده خوبی که متناسب با شرایط و مقتضیات موجود است وجود دارد و لذا پول مسئله غیرقابل‌حلی نخواهد بود. اگر اقتصادی بودن یک ایده توسط طرح های توجیهی به سرمایه گذاران اثبات شود، کارآفرین با حمایت سرمایه گذار هیچگونه مشکل مالی نخواهد داشت.
– فقط داشتن یک ایده فوق‌العاده برای کارآفرینی کافی است
اگر ترکیبی از همه منابع و شرایط لازم، مخصوصاً توان مدیریتی وجود نداشته باشد، یک ایده خوب یا فوق‌العاده فقط در حد یک ایده باقی خواهد ماند و هیچ‌گاه به مرحله عمل درنخواهد آمد.
– کارآفرینی سرشار از خوشی و لذت است
بسیاری از مردم با این تصور لذت‌بخش که خودشان رئیس خودشان خواهند بود رؤیای کارآفرینی را در سر می‌پرورانند؛ اما باید به خاطر داشته باشید که در یک شغل معمولی فقط به یک رئیس حساب پس می‌دهید؛ اما به‌عنوان کارآفرین باید همیشه پاسخگوی سرمایه‌گذاران، شرکا و از همه مهم‌تر، مشتریان باشید. اساساً حقیقت این است که کار کردن برای دیگران از کار کردن برای خودتان آسان‌تر است؛ چراکه به‌عنوان یک کارآفرین و مدیر کسب‌وکار، ذهنتان در همه حال درگیر مسئولیت خطیری خواهد بود که برعهده‌گرفته‌اید. مانند تمام مشاغل دنیا کارآفرینی نیز سختی های منحصر به خود را دارد.
حرف آخر
کارآفرینی به‌عنوان یک فرآیند مملو از ریسک که بر ابتکار، توانمندی و علاقه کارآفرین تکیه دارد باعث رشد کارآفرین و جامعه می‌شود. طبیعتاً با توجه به ریسکی که ذاتاً با کارآفرینی همراه است با قدم گذاشتن در این مسیر نباید انتظار داشته باشید که همه‌چیز به خوبی و به بهترین شکل ممکن به‌پیش برود. مشکلاتی مانند افزایش تورم به صورت ناگهانی، عدم انجام کارمندان به تعهداتشان، شکست ایده های جدید و … نباید کارآفرینان را از ادامه راه منصرف نماید.
بااین‌وجود، با توجه به آنچه که در این مطلب ذکر شد و با مطالعه و کسب آگاهی بیشتر، در کنار علاقه و ایمانی که به کار خود دارید، در نهایت می‌توانید میوه زحمات خود را بچشید. به‌علاوه، حتی در صورت شکست یک درس تازه خواهید گرفت که از آن می‌توانید برای ساختن پلی به سمت پیروزی بهره‌برداری کنید. پس همین امروز به عنوان یک کارآفرین فعالیت خود را آغاز و با قدرت با همه چالش ها مواجه شوید.
این مطالب را از دست ندهید
مشوق بیمه ای سهم کارفرما
حقوق وزارت کار 1401
مزایای استفاده از کاریابی برای کارفرمایان و شرکت ها
همه چیز درباره قرارداد کار
خدمات شرکت مشاوره ای آرسس تدبیرگستران همرنگ
همه چیز درباره دادخواست در اداره کار
آزادسازی مدارک دانشگاهی
وکالت در اداره کار
ایده های جذاب کارآفرینی
نکات اساسی در مصاحبه که رعایت آنها به استخدام شما کمک می‌کند
حقوق وزارت کار 1401
مزایای استفاده از کاریابی برای کارفرمایان و شرکت ها
همه چیز درباره قرارداد کار
خدمات شرکت مشاوره ای آرسس تدبیرگستران همرنگ
همه چیز درباره دادخواست در اداره کار
آزادسازی مدارک دانشگاهی
وکالت در اداره کار
ایده های جذاب کارآفرینی
نکات اساسی در مصاحبه که رعایت آنها به استخدام شما کمک می‌کند
